Akran Zorbalığı

 

Tanım: Bir ya da daha fazla öğrencinin başka bir öğrenciye sürekli olarak olumsuz eylemlerde bulunması.

Etkileri: Akran zorbalığına maruz kalan ve zorbalık yapan çocuklarda depresyon, psikiyatrik problemler, ebeveynlerle ve arkadaşlarla ilişkide sorunlar daha sık görülür.    

 Zorbalık; güç dengesizliği gerektiren, kurbanın kendini savunmasının zor olduğu, tekrarlayıcı ve zarar verici davranışlardır. Bu zorluklar, kurbanın güven eksikliğinden, fiziksel güçsüzlüğünden, arkadaş desteğinin olmamasından veya zorbaların sayıca fazla olmasından kaynaklanabilir. Ayrıca, cinsel yönelim, etnik köken, inanç veya engellilik gibi sebeplerle de zorbalık görülebilir     

 

Zorbalık Türleri:

1. Fiziksel Zorbalık: Fiziksel zarar verme.

2. Sözel Zorbalık: Sözlü alay etme ve tehdit etme.

3. İlişkisel (Sosyal) Zorbalık: Dışlama ve söylenti yayma.

4. Siber Zorbalık: Elektronik araçlarla taciz.

 

Doğrudan ve Dolaylı Zorbalık:

  Doğrudan Zorbalık: Zorba ve kurban yüz yüze gelir. En yaygın şekli ad takmadır.

  Dolaylı Akran zorbalığı: Kurban hakkında söylentiler yayma, gruptan dışlama, oyuna almama, aşağılayıcı mesaj gönderme gibi davranışlar içerir. Akran zorbalığı, çocukların psikososyal gelişimlerini olumsuz etkileyen önemli bir sorundur. Hem doğrudan hem de dolaylı zorbalık türleri, çocukların ruhsal sağlığı üzerinde ciddi sonuçlar doğurabilir.

​

Zorbalıkla İlgili İstatistikler

​

Bir çalışmada öğrencilerin %31’i fiziksel, %12’si siber, %51’i sözel ve %37’si sosyal zorbalığa uğradığını bildirmiştir. Fiziksel zorbalık daha kolay fark edilip engellenirken, sözel ve sosyal zorbalık tespiti daha zordur. Hem kızlar hem de erkekler zorbalığa dahil olabilir, ancak erkekler fiziksel zorbalıkta daha fazla yer alırken, kızlar daha çok sosyal ve sözel zorbalığa dahildir.

​

Siber Zorbalık

Siber zorbalık, elektronik ortamlar kullanılarak yapılan ve kurbanın kendini savunmasının zor olduğu saldırgan eylemlerdir. Geleneksel zorbalıktan farklı olarak, siber zorbalık anonimdir ve zorbalar genellikle kimliklerini gizlerler. Bu zorbalık türü, her zaman ve her yerde gerçekleşebilir ve mağdurlarına büyük zararlar verebilir.

​

Sosyal Zorbalık

Sosyal zorbalık, doğrudan çatışma içermeyen, sosyal ilişkileri kullanarak zarar veren davranışlardır. Dedikodu, sosyal izolasyon, sosyal dışlama gibi yöntemler içerir ve zorbanın tanınmamasını sağlar. Sosyal saldırganlık, fiziksel ve sözel saldırganlığa göre daha yüksek düzey sosyal zeka gerektirir.

 

Zorbalığın Sıklığı

​

Pek çok ilköğretim öğrencisi için okul güvenli değildir ve öğretmenler zorbalığı fark etmeyebilir veya müdahale etmeyebilir. Çeşitli ülkelerde yapılan çalışmalarda zorbalık oranlarının yüksek olduğu bildirilmiştir. Örneğin:

• İngiltere: 11-16 yaş grubunda %75 fiziksel zorbalık.

• Avustralya: Haftada en az bir kez zorbalıkla karşılaşma oranı yedi öğrenciden biri.

• İrlanda: %43 bazen zorbalık yapma.

Amerika Birleşik Devletleri: Öğrencilerin %75’i zorbalığa uğradığını bildirmiştir.

​

Türkiye’de Akran Zorbalığı

Türkiye'de yapılan bir çalışmada, lise öğrencilerinin %35,3’ü sözlü, %33,5’i fiziksel, %28,0’i duygusal ve %15,6’sı cinsel zorbalığa uğradığını bildirmiştir. Öğrencilerin zorbalıkla başa çıkma yöntemleri arasında kendi kendini koruma, okul yönetiminden ve nadiren ailelerinden destek isteme bulunmaktadır.

 

Zorbaların ve Kurbanların Özellikleri:

Zorbalar:

Genellikle sert disiplin teknikleriyle yetiştirilirler, saldırgan ve popüler olabilirler. Zorbaların empatik güçleri zayıftır ve kendine güven eksikliklerini zorbalıkla telafi ederler.

Kurbanlar: Fiziksel olarak zayıf, kendine güvensiz, kaygılı ve çekingen olabilirler. Kurbanlar arasında pasif ve kışkırtıcı kurbanlar bulunur. Pasif kurbanlar utangaç ve duyarlıdır, kışkırtıcı kurbanlar ise saldırgan özellikler de gösterebilirler.

​

Zorbalığın Etkileri:

Zorbalığa maruz kalan öğrenciler, sosyal ilişkilerinde sorunlar yaşayabilir ve psikolojik olarak olumsuz etkilenebilirler. Zorbalık, öğrencilerin okulu sevmeme, mutsuzluk ve depresyon gibi durumlarla karşılaşmalarına neden olabilir.

​

Sonuç

Zorbalık, eğitim kurumlarında yaygın bir sorundur ve hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ele alınması gerekmektedir. Eğitimciler, veliler ve öğrenciler arasında farkındalığın artırılması, zorbalıkla mücadelede önemli bir adımdır.

​

İdea Danışmanlık Koçluk Merkezi